Mụn nội tiết (hormonal acne) là hiện tượng da bị mụn kéo dài đến độ tuổi trưởng thành, do tình trạng rối loạn nội tiết tố gây ra. Ngày nay, có nhiều loại thuốc viên đường uống có thể kiểm soát được tình trạng mụn nội tiết; việc sử dụng thuốc uống trị mụn nội tiết cho nữ, nam đúng cách đóng vai trò rất quan trọng để đạt hiệu quả và hạn chế tác dụng không mong muốn. Trong bài viết sau đây, Doctor Acnes sẽ cung cấp các thông tin khoa học để làm rõ vấn đề này.
Mụn nội tiết là gì?
Nguyên nhân gây ra mụn nội tiết
Mụn là một thương tổn da phổ biến, ảnh hưởng đến 90% thanh thiếu niên ở tuổi dậy thì. Đa số trường hợp mụn sẽ tự thoái lui khi qua khỏi giai đoạn thiếu niên. Tuy nhiên, ở 12-22% trường hợp thuộc nữ giới và khoảng 3% trường hợp thuộc nam giới, mụn có thể xuất hiện hoặc kéo dài đến độ tuổi trưởng thành. Tình trạng này có thể xảy ra do sự chi phối của nhiều yếu tố:
Rối loạn nội tiết tố.
Căng thẳng tâm lý.
Trong gia đình có một hay nhiều người thân cũng bị da mụn tương tự.
Việc chăm sóc da sai cách, hoặc xảy ra tác dụng không mong muốn.
Bệnh lý tiềm ẩn như hội chứng buồng trứng đa nang.
Một số yếu tố khác như tiếp xúc tia UV, chế độ ăn không phù hợp, tác dụng của thuốc…
Dấu hiệu nhận biết mụn nội tiết
Mụn nội tiết có một số đặc điểm đặc trưng, được tóm lược theo từng phương diện như sau:
Về vùng da hay bị mụn: mụn nội tiết thường xuất hiện ở nửa dưới của gương mặt như vùng viền hàm, quanh tai, cằm, trước và cạnh cổ.
Về loại sang thương hay gặp: mụn nội tiết thường biểu hiện dưới dạng mụn viêm, mụn mủ hơn là mụn không viêm như mụn đầu trắng, mụn đầu đen.
Về mức độ nghiêm trọng: đa phần trường hợp mụn nội tiết có mức độ tổn thương da từ nhẹ đến trung bình.
Các loại viên uống trị mụn nội tiết phổ biến
Dựa trên hai cơ chế điều chỉnh rối loạn nội tiết tố như trên, hiện nay có một số nhóm thuốc dùng đường uống nhắm đến nội tiết tố nhóm androgen, bao gồm:
Viên thuốc tránh thai kết hợp estrogen và progestin: sự kết hợp của hai nhóm hoạt chất này có tác dụng làm giảm nồng độ của nội tiết tố nhóm androgen trong cơ thể.
Viên uống chứa hoạt chất kháng androgen: ức chế sự kết hợp của nội tiết tố nhóm androgen với thụ thể đặc hiệu ở da, với các hoạt chất như spironolactone, cyproterone acetate.
Viên uống chứa corticosteroid: dạng dùng toàn thân của hoạt chất corticoid như prednisone và dexamethasone có thể làm giảm sự sản xuất nội tiết tố nhóm androgen ở tuyến thượng thận.
Viên uống chứa chất đồng vận GnRH: tác động lên trục hạ đồi tuyến yên, tuyến sinh dục nhằm làm giảm nội tiết tố sinh dục, trong đó có nội tiết tố nhóm androgen, một số hoạt chất đơn cử như leuprolide, goserelin.
Viên uống chứa một số hoạt chất khác: ví dụ như lymecycline, roxithromycin và ketoconazole cũng có hoạt tính làm giảm sản sinh nội tiết tố nhóm androgen.
Khi nào nên sử dụng viên uống trị mụn nội tiết?
Hệ nội tiết chi phối nhiều quá trình sinh lý bình thường trong cơ thể. Việc điều chỉnh hoạt động của hệ nội tiết cần phải đúng chỉ định, loại thuốc, liều lượng để tránh các tác dụng không mong muốn và các chống chỉ định. Hơn nữa, việc điều trị mụn đa phần không chỉ dựa trên một loại thuốc mà cần cách tiếp cận đa phương thức mới đạt hiệu quả cao nhất. Bên cạnh đó, mụn nội tiết đôi khi lại là chỉ dấu của bệnh lý tiềm ẩn, ví dụ như cường androgen, cần điều trị chuyên biệt.
Lưu ý khi sử dụng viên uống trị mụn nội tiết
Viên uống điều trị mụn nội tiết có thể mang lại hiệu quả cao trong việc cải thiện tình trạng mụn, tuy nhiên, việc sử dụng viên uống trị mụn nội tiết cũng cần lưu ý một số điểm sau đây để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
Tuân thủ theo hướng dẫn của Bác sĩ Da liễu: việc sử dụng viên uống điều trị mụn nội tiết cần có sự chỉ định và theo dõi của Bác sĩ Da liễu. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc uống hoặc thay đổi liều lượng, thời gian sử dụng khi chưa có sự đồng ý của Bác sĩ.
Theo dõi các tác dụng không mong muốn: một số tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng các loại viên uống điều trị mụn nội tiết bao gồm buồn nôn và nôn, đau đầu, tăng cân, đau bụng, căng vùng ngực, rối loạn kinh nguyệt, thay đổi tâm trạng.
Rối loạn nội tiết tố là một yếu tố quan trọng gây nên tình trạng da mụn, đặc biệt là ở độ tuổi trưởng thành. Hiện nay trên thị trường có nhiều loại viên uống được cho là có thể điều trị mụn nội tiết, tuy nhiên cần cẩn trọng xem xét chỉ định và chống chỉ định theo quy chuẩn của FDA, cũng như điều chỉnh các yếu tố khác có thể gây mụn, như lối sống và mỹ phẩm chưa phù hợp.
Phòng Khám Da Liễu Doctor Acnes:
Địa chỉ: 283/34 Cách Mạng Tháng 8, P.12, Q.10, Thành phố Hồ Chí Minh.
Hotline: 07 0838 0878.
Comentarios