- Acnes Dr.
- 31 thg 3
- 5 phút đọc
Sẹo là nỗi lo của nhiều người, ảnh hưởng đến cả nam và nữ. Trong số các loại sẹo, sẹo lồi và sẹo phì đại là hai dạng phổ biến nhất, thường bị nhầm lẫn do vẻ bề ngoài tương đồng. Mặc dù không nguy hiểm, nhưng chúng ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và tâm lý, khiến người bị sẹo cảm thấy tự ti. Vậy sẹo phì đại và sẹo lồi là gì, nguyên nhân hình thành ra sao và cách làm xẹp sẹo phì đại? Bài viết này Doctor Acnes sẽ giúp bạn tìm hiểu sâu hơn về hai loại sẹo này.
Sẹo phì đại và sẹo lồi là gì?
Sẹo phì đại (hypertrophic scar): được hình thành trong vòng 6 tháng sau khi da bị tổn thương, thường nổi lên và giới hạn trong ranh giới của vết thương ban đầu. Đây là kết quả của việc cơ thể sản xuất quá nhiều collagen trong quá trình tự sửa chữa. Sẹo phì đại có thể tự thoái triển theo thời gian, làm vùng da trở lại bình thường mà không cần can thiệp điều trị.
Sẹo lồi (keloid): sẹo lồi xuất hiện sau khoảng 6 tháng và phát triển vượt ra ngoài vùng tổn thương ban đầu do sản xuất collagen quá mức. Không giống sẹo phì đại, sẹo lồi không tự thoái triển và sẽ tồn tại vĩnh viễn nếu không được điều trị. Sự tăng sinh collagen ở sẹo lồi gấp 20 lần bình thường, trong khi ở sẹo phì đại là gấp 3 lần, do đó sẹo lồi rất khó điều trị dù có can thiệp.
Nguyên nhân hình thành sẹo lồi và sẹo phì đại
Bất kỳ tổn thương nào trên da cũng có thể dẫn đến sẹo, nhưng một số yếu tố nhất định làm tăng nguy cơ hình thành sẹo lồi và sẹo phì đại:
Bỏng do nhiệt, do hóa chất hay do lạnh từ 2 độ trở xuống.
Các phẫu thuật, thủ thuật có xâm lấn da.
Quá trình nhiễm trùng da do vết thương chậm lành.
Phân biệt sẹo lồi và sẹo phì đại
Điểm giống nhau
Dưới đây các đặc điểm giống nhau của sẹo phì đại và sẹo lồi:
Hình dáng và kích thước: sẹo lồi thường có hình dáng bất thường và kích thước lớn hơn so với vết thương ban đầu. Cơ chế của sự phát triển này liên quan đến sự tăng sinh quá mức của các nguyên bào sợi (fibroblast) và collagen trong quá trình lành vết thương.
Màu sắc: sẹo lồi thường có màu sắc khác biệt so với da xung quanh. Ban đầu, chúng có thể có màu đỏ hoặc tím, sau một thời gian, sẹo lồi có thể chuyển sang màu nâu hoặc đen, đặc biệt là ở những người có làn da sẫm màu.
Điểm khác nhau
Sẹo lồi | Sẹo phì đại | |
Tuổi | Thường gặp hơn ở độ tuổi 10 – 30. | Gặp ở bất kỳ độ tuổi nào. |
Khởi phát | Sau chấn thương khoảng 6 tháng. | Khởi phát ngay sau chấn thương, kéo dài dưới 6 tháng. |
Kích thước | Sẹo vượt qua ranh giới tổn thương ban đầu. | Sẹo chỉ nằm trong ranh giới tổn thương ban đầu. |
Khả năng tự khỏi | Thường tồn tại vĩnh viễn nếu không điều trị, ít khi tự khỏi. | Có thể tự khỏi sau 6 tháng mà không cần điều trị. |
Tái phát | Thường tái phát sau điều trị. | Không tái phát. |
Các cách trị sẹo lồi và sẹo phì đại hiệu quả
Điều trị sẹo phì đại và sẹo lồi là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự kết hợp của nhiều phương pháp khác nhau để đạt được hiệu quả tối ưu. Mỗi phương pháp có cơ chế tác động và ưu, nhược điểm riêng, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của sẹo và phản ứng của cơ thể bệnh nhân.
Thuốc bôi và tiêm
Corticosteroid: là một trong những phương pháp phổ biến nhất để điều trị sẹo lồi. Tiêm corticosteroid trực tiếp vào sẹo giúp giảm viêm, làm mềm và thu nhỏ kích thước sẹo. Corticosteroid giảm sản xuất collagen và các yếu tố viêm, từ đó làm giảm sự tăng trưởng của mô sẹo. Tuy nhiên, liệu trình thường yêu cầu nhiều lần tiêm và có thể gây ra các tác dụng phụ như mỏng da, thay đổi sắc tố da, và đôi khi không hiệu quả đối với các sẹo lồi lớn hoặc cứng đầu.
5-fluorouracil (5-FU): thường được kết hợp với corticosteroid để tăng hiệu quả điều trị. 5-FU là một loại thuốc chống ung thư, giúp ức chế sự tăng sinh của tế bào sẹo bằng cách can thiệp vào quá trình tổng hợp DNA. Liệu trình này cũng đòi hỏi sự theo dõi sát sao từ Bác sĩ vì có thể gây ra các tác dụng phụ như loét da và viêm da tại chỗ tiêm.
Liệu pháp laser
Liệu pháp laser là một trong những phương pháp hiện đại và hiệu quả nhất để điều trị sẹo phì đại. Có hai loại laser thường được sử dụng để điều trị sẹo phì đại gồm laser PDL (pulsed dye laser) và laser fractional.
Phẫu thuật
Phẫu thuật: là một phương pháp truyền thống nhưng hiệu quả. Cắt bỏ sẹo lồi thường được kết hợp với các phương pháp khác như tiêm corticosteroid hoặc xạ trị để ngăn ngừa tái phát. Phẫu thuật có thể mang lại kết quả tức thì nhưng cũng có nguy cơ tái phát cao nếu không được điều trị bổ sung đúng cách.
Liệu pháp áp lạnh (cryosurgery hay cryotherapy): sử dụng nitơ lỏng để đóng băng và phá hủy mô sẹo. Phương pháp này thường được kết hợp với tiêm corticosteroid để tăng hiệu quả và giảm nguy cơ tái phát. Áp lạnh có ưu điểm là ít xâm lấn và có thể thực hiện tại Phòng khám.
Sẹo phì đại và sẹo lồi không chỉ ảnh hưởng thẩm mỹ mà còn gây nhiều vấn đề tâm lý và giảm chất lượng cuộc sống. Hiểu rõ nguyên nhân, đặc điểm và các phương pháp điều trị, phòng ngừa sẹo lồi là bước quan trọng để đối phó hiệu quả. Dù các phương pháp điều trị hiện nay mang lại hy vọng, việc ngăn ngừa sẹo lồi từ sớm vẫn là chiến lược tốt nhất, giúp cải thiện ngoại hình và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bị sẹo.
Phòng Khám Da Liễu Doctor Acnes:
Địa chỉ: 283/34 Cách Mạng Tháng 8, P.12, Q.10, Thành phố Hồ Chí Minh.
Hotline: 07 0838 0878.
